Onlangs reageerde Margreet Hirs, weduwe van Ab Visser, op een bericht waarin Michiel van Diggelen, biograaf van de schrijver, zijn teleurstelling uitsprak over de opmerkingen die zij maakte over de biograaf en de biografie. Van Diggelen reageert nu op Hirs.
Dat Margreet Hirs mij niet de best denkbare biograaf van Ab Visser vindt, wist ik al. Ook was ik ervan op de hoogte dat ze niet zo blij is met mijn biografie. Waar ik ook niet van geschrokken ben is de tendentieuze weergave van mijn bedoelingen: een herhaling van de wijze waarop ze die in het verleden kenschetste. Toch wil ik in het kort een paar dingen rechtzetten, om misverstanden te voorkomen.
1. Tijdens het gesprek met haar in café ‘De Jaren’ in februari 2007 heb ik aantekeningen gemaakt op een Home & Office schrijfblokje, A5-formaat, dat in mijn archief zit. De aantekeningen heb ik thuis uitgewerkt. Omdat het gesprek plaatsvond in een openbare ruimte, heb ik geen band gebruikt. Het gesprek was door mij bedoeld als een inleidend, een verkennend gesprek, waarna eventueel nadere gesprekken zouden plaatsvinden. Als Margreet Hirs beweert dat ik geen aantekeningen heb gemaakt, laat haar geheugen haar volledig in de steek.
2. Het gesprek in ‘De Jaren’ was gedenkwaardig. De vraag wanneer en hoe ze Ab Visser had leren kennen, bracht een nauwelijks te stoppen woordenstroom bij Margreet Hirs op gang. Ik was er gewoonweg verlegen mee wat ze me die eerste keer allemaal vertelde. Ze had het hart op de tong. Het seksleven van Margreet Hirs en Ab Visser is in dit gesprek niet door mij ter sprake gebracht.
3. De lijst met ‘perverse vragen’ waar Margreet Hirs over spreekt heb ik bewaard. De lijst is opgeslagen op 13.3.2007. Ik maakte de lijst op haar verzoek, omdat ze zich afvroeg of een verder gesprek wel zin had. Het is een belachelijk lange lijst (40 vragen), dat moet ik toegeven. Ik wilde haar overtuigen dat ik serieus van plan was er werk van te maken. Maar pervers? Ik schrok van het woord en bekeek vervolgens de lijst om mijn herinnering op te frissen. Er staat in de lange lijst één vraag die Margreet Hirs aanstoot kon geven en ook gaf. Namelijk de vraag hoe Ab er uitzag toen zij hem leerde kennen: of hij zijn eigen tanden nog had, van welk eten hij hield, of hij een buikje had en of hij rookte. Achteraf beschouwd niet de slimste vraag om op papier te zetten, maar goed. Ze schreef me dat het begint met een vraag naar Ab Vissers postuur en het eindigt met de vraag hoe zij het samen deden. De reactie zegt meer over Margreet Hirs dan over mij. Eerlijk gezegd was ik vooral in andere zaken geïnteresseerd. De andere vragen gingen over haar leven en werk, en over haar relatie met Visser, over diens werk, over hun reizen etc. Ik had wel begrepen dat ik met haar niet over de christelijke achtergrond van haar man moest beginnen. Ab Visser groeide op in een hervormd milieu en het flesje rook nog lang naar zijn inhoud. Wat ik daarover te melden heb staat in de biografie. Margreet Hirs had en heeft geen enkele belangstelling voor de betekenis van de christelijke traditie in het leven van haar man. Voor haar is het christelijk geloof een bron van frustratie. Voor Ab Visser later ook, al bleef er altijd wel een calvinistisch residu in hem aanwezig. Iemand die daar oog voor heeft is in haar ogen een ‘gristengriezel’. Zo simpel is dat. (meer…)