De kaartenwinkel
In de zomer van 2009 ging de kaartenwinkel in de rue des Pyrénées failliet. Die kaartenwinkel was het favoriete inloopadresje van mijn buurvrouw Janine. Janine liep, of liever gezegd schuifelde – ‘Mijn rollator is mijn beste vriend’ – er vaak binnen en kocht dan een paar kaarten. Niet om weg te sturen, ze kocht ze voor zichzelf.
Ze had een voorkeur voor reproducties van impressionistische schilders, Monet, Matisse, Van Gogh, maar ze hield ook van stadsgezichten, interieurs die je ‘uit de werkelijkheid tillen en in een andere tijd laten vallen’, fruitstillevens en portretten van voor 1940. ‘Je ziet aan de ogen van die mensen dat ze niet weten wat oorlog betekent,’ vond Janine.
Dat de gefotografeerden uit haar verlanglijstjes misschien wel, en die kans was best groot, iets meegekregen hadden uit een eerdere oorlog was niet het soort van onderwerp waar je bij Janine moest aankomen. Voor haar was er maar één oorlog geweest, en die had ze graag overgeslagen. Een gezamenlijke vriendin had me verteld dat Janine een Auschwitz-overlevende was, de enige van haar familie en die was best groot geweest. Dit pijnlijke verleden besprak ze niet met mij.
Mij liet ze liever haar nieuwste kaarten zien, en legde uit wat ze er mooi aan vond. Ze wees me op de spiegeling van een appel in een bokaal op een stilleven van Chardin, hing met een vergrootglas boven een interieur vol schilderijen van Tenier op zoek naar een schilderij waarvan ze ‘ook nog ergens een kaart moest hebben’ of besprak met veel gevoel de blik van een piepjonge Josephine Baker, waarin ze ‘onschuld’, ‘hoop’ en ‘een totale afwezigheid van angst’ las. (meer…)