Vorige week maakte Bas Heijne wereldkundig dat hij, bij het maken van een documentaire over Louis Couperus, het huis had gevonden waar de roman De stille kracht schreef. Doeke Sijens schreef een dag later een artikel op Tzum waarin hij deze vondst van vraagtekens voorzag. Publicist Willem B.S. de Vries die onderzoek had gedaan naar dat huis, viel Sijens bij.
Afgelopen maandag reageerde Heijne in NRC Handelsblad, zonder Tzum overigens te noemen, op de kritiek en moest hij het nieuwsfeit van vorige week herroepen:
Hoe dan ook, Couperus heeft het huis zeker gekend. Het lijkt erop dat hij het wel degelijk als model heeft gebruikt voor de residentie van Otto van Oudijck – gezien zijn beschrijving en de ligging ervan. Maar zijn roman heeft hij waarschijnlijk een eindje verderop geschreven.
Willem B.S. de Vries reageerde nogmaals:
Het jongste stukje van de heer Heijne over Louis Couperus en Pasoeroean in de NRC (25/3) verdient nog één reactie van mij. En wel primair om hem erop te wijzen dat hij een persoonlijke getuigenis die ik als doorslaggevend argument aanvoerde doodleuk negeert. Namelijk, dat mevrouw Reinink-Jordaans het door mij gelokaliseerde residentiehuis, waar Couperus De stille kracht schreef, zonder enige twijfel identificeerde als het huis waar zij als residentsdochter opgroeide. Sterker, haar vader had haar verteld over het verblijf van Couperus in dit huis. Wat wil men nog meer?
Nogmaals, het in mijn artikel in Arabesken afgebeelde residentiehuis is hetzelfde als de residentiewoning in het genoemde boek van K. Peterson. Een van de kenmerken die beide huizen gemeen hebben, zijn de zes pilaren, had ik al vermeld. Heijne kan schrijven, maar blijkbaar niet tellen. Dit is niet onbelangrijk als je beweert dat er in Pasoeroean “nog best veel van zulke gebouwen staan.” Ik heb daar geen andere huizen met zes exact dezelfde pilaren aangetroffen.
Couperus heeft zijn roman niet “waarschijnlijk een eindje verderop geschreven,” zoals Heijne nu besluit, waarmee hij bijna ongemerkt zijn eerdere stelling loslaat (NRC, 20-21/3). Maar zonder meer in de door mij getraceerde residentswoning.
Overigens, mijn sterke vermoeden dat het door Heijne gepresenteerde, verkeerde, huis destijds de woning van een planter was, is inmiddels door hem -met hulp van derden- bevestigd. Mijn dank hiervoor.
(foto hierboven: © Willem B.S. de Vries) (meer…)